ემფიზემა: საფუძვლები და საერთო მიზეზები

2023 ავტორი: Kevin Dyson | [email protected]. ბოლოს შეცვლილი: 2023-07-28 09:44

ემფიზემა არის ფილტვის ქრონიკული (გრძელვადიანი) დაავადების ფორმა. ეს და ქრონიკული ბრონქიტი არის ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების ორი ძირითადი ტიპი (COPD), სიკვდილის მესამე წამყვანი მიზეზი შეერთებულ შტატებში.

ამ პირობებს ეწოდება "ობსტრუქციული", რადგან თითქოს რაღაც ბლოკავს ჰაერის გლუვ ნაკადს ფილტვებში.

ექიმების შეფასებით, შეერთებულ შტატებში 24 მილიონზე მეტ ადამიანს აქვს ემფიზემა ან COPD-ის სხვა ფორმა. ბევრმა მათგანმა ეს არ იცის.

როგორ ხდება?

თქვენ იღებთ ემფიზემას, როდესაც თქვენს ფილტვებში არსებული პაწაწინა საჰაერო ტომრების ლორწოვანი გარსი ზიანდება, რაც არ გამოსწორდება. დროთა განმავლობაში, თქვენი ფილტვების დაზიანება უარესდება. აი რა ხდება:

• მყიფე ქსოვილები საჰაერო ტომრებს შორის განადგურებულია და ფილტვებში წარმოიქმნება საჰაერო ჯიბეები.
• ჰაერი ჩერდება დაზიანებული ქსოვილის ამ ჩანთებში.
• ფილტვები ნელ-ნელა იზრდება და სუნთქვა გიჭირთ.

თუ გაქვთ ემფიზემის სიმპტომები, თქვენი ექიმი გაგიკეთებთ ტესტებს იმის დასანახად, რამდენად კარგად მუშაობს თქვენი ფილტვები. თუ თქვენ გაქვთ ეს მდგომარეობა, თქვენ ვერ შეძლებთ თქვენი ფილტვების დაცლას ჰაერისგან ისე სწრაფად, როგორც საჭიროა. ექიმები ამას უწოდებენ "ჰაერის ნაკადის შეზღუდვას".

რა არის მიზეზები?

არსებობს ემფიზემის ორი ძირითადი ცნობილი მიზეზი:

მოწევა. უმეტეს შემთხვევაში, თამბაქო არის მთავარი დამნაშავე. ექიმებმა ზუსტად არ იციან, როგორ ანგრევს მოწევა ჰაერის გარსებს, მაგრამ კვლევები აჩვენებს, რომ მწეველებს ემფიზემის განვითარების ალბათობა ექვსჯერ უფრო ხშირად აქვთ, ვიდრე არამწეველებს.

ექიმებმა არ იციან, რატომ ავადდება ზოგიერთი მწეველი ემფიზემა, ზოგი კი არა.

ემფიზემის განკურნება არ არსებობს, მაგრამ თუ თქვენ ხართ მწეველი ამ დაავადებით, ამ ჩვევის მოშორება შესაძლოა შეანელოს თქვენს ფილტვებზე ზიანის მიყენება.

AAT დეფიციტი: ალფა-1 ანტიტრიფსინი (AAT) არის ბუნებრივი ცილა, რომელიც ცირკულირებს ადამიანის სისხლში. მისი მთავარი ფუნქციაა სისხლის თეთრი უჯრედების შენარჩუნება ნორმალური ქსოვილების დაზიანებისგან. ორგანიზმს ეს უჯრედები სჭირდება ინფექციებთან საბრძოლველად.

შეერთებულ შტატებში დაახლოებით 100 000 ადამიანი დაიბადა ისეთი მდგომარეობით, რომელიც ხელს უშლის მათ სხეულს საკმარისი AAT წარმოქმნას. თუ თქვენ გაქვთ AAT დეფიციტი, თქვენი ნორმალური სისხლის თეთრი უჯრედები დააზიანებს თქვენს ფილტვებს. ზიანი კიდევ უფრო უარესია, თუ ეწევი.

დროთა განმავლობაში, AAT მძიმე დეფიციტის მქონე ადამიანების უმეტესობას უვითარდება ემფიზემა. თუ თქვენ გაქვთ ეს დაავადება, შეიძლება ასევე განვითარდეთ ღვიძლის პრობლემები.

სხვა შესაძლო მიზეზები

მეორადი მოწევა. ექიმებმა დიდი ხანია იცოდნენ, რომ სიგარეტის კვამლის გარშემო ყოფნა - მაშინაც კი, თუ არ ხარ მწეველი - შეიძლება დროთა განმავლობაში გამოიწვიოს ფილტვების დაზიანება.რამდენიმე კვლევა ვარაუდობს, რომ ადამიანები, რომლებიც ექვემდებარებიან მეორადი მოწევის დიდ რაოდენობას, ემფიზემის მიღების უფრო მაღალი ალბათობა აქვთ.

ჰაერის დაბინძურება. მეცნიერები თვლიან, რომ ეს როლს თამაშობს, მაგრამ გაზომვა ძნელია. ეს იმიტომ ხდება, რომ ადამიანების უმეტესობა ექვემდებარება დაბინძურებას, მაგრამ ემფიზემის განვითარებას წლები სჭირდება.