2023 ავტორი: Kevin Dyson | [email protected]. ბოლოს შეცვლილი: 2023-07-28 09:44
მულტი მიელომა არის სისხლის კიბოს ტიპი. ის იწყება თქვენი ძვლის ტვინში, სპონგური ქსოვილი ძვლების შიგნით. ეს არის ადგილი, სადაც თქვენი სხეული ქმნის სისხლის უჯრედებს, მათ შორის გარკვეული ტიპის პლაზმურ უჯრედებს. ეს უჯრედები შეიძლება უკონტროლოდ გაიზარდოს და ძვლის ტვინში ნორმალური, ჯანსაღი უჯრედები ჩამოაგდეს. როდესაც ისინი გროვდებიან, ისინი ქმნიან სიმსივნეს. სახელი "მრავლობითი მიელომა" ნიშნავს, რომ არსებობს ერთზე მეტი სიმსივნე.
მიზეზები
მეცნიერები არ არიან დარწმუნებულები, თუ რა იწვევს მრავლობით მიელომას. ის შესაძლოა დაკავშირებული იყოს დნმ-ის ცვლილებებთან. მაგრამ მათ იციან, რომ ზოგიერთ ადამიანს აქვს ამ დაავადების უფრო მაღალი შანსი, ვიდრე სხვებს. რამ, რაც ზრდის თქვენს რისკს მოიცავს:
- ასაკი: მრავლობითი მიელომით დაავადებული ადამიანების უმეტესობა 45 წლის და უფროსია. ნახევარზე მეტი 65 წლის ან მეტია.
- რასე: დაავადება თითქმის ორჯერ უფრო ხშირია აფროამერიკელებს შორის.
- იყავი მამაკაცი: ეს ოდნავ უფრო ხშირია მამაკაცებში.
- ჭარბი წონა
- მემკვიდრეობა: თქვენს ოჯახში სხვა ადამიანებს ჰქონდათ მრავლობითი მიელომა.
- ისტორია: გქონდათ სხვა პლაზმური უჯრედების დაავადება.
სიმპტომები
მრავლობითი მიელომის ადრეულ სტადიაზე შეიძლება არ გქონდეთ სიმპტომები, ან შეიძლება იყოს ძალიან მსუბუქი. ყველას, ვისაც აქვს ეს დაავადება, იგრძნობს განსხვავებულ ეფექტს. ზოგადად, მრავლობითი მიელომის სიმპტომები მოიცავს:
- ტკივილი ძვლებში, განსაკუთრებით ზურგში, ნეკნებსა და თავის ქალაში
- სისუსტე
- დაღლილობა
- ძალიან წყურვილის გრძნობა
- ინფექციების და სიცხის ხშირი მიღება
- ცვლილებები რამდენად ხშირად გჭირდებათ შარდვა
- მოუსვენრობა
- დაბნეულობა
- გულისრევა და ღებინება
- მადის დაკარგვა
- წონის დაკლება
- დაბუჟება, განსაკუთრებით ფეხებში
მულტი მიელომა შეიძლება გავლენა იქონიოს თქვენს სხეულზე სხვადასხვა გზით.
ძვლები: დაავადებამ შეიძლება გახადოს თქვენი ძვლები სუსტი და ადვილად დამსხვრეული.
სისხლი: იმიტომ, რომ თქვენი ძვლის ტვინი აწარმოებს სისხლს, მრავლობითი მიელომა შეიძლება გავლენა იქონიოს თქვენს სისხლში ჯანსაღი უჯრედების რაოდენობაზე.
- სისხლის წითელი უჯრედების ძალიან მცირე რაოდენობამ (ე.წ. ანემია) შეიძლება გაგიჩინოთ სისუსტე, ქოშინი ან თავბრუსხვევა.
- სისხლის ძალიან ცოტა ლეიკოციტები (ე.წ. ლეიკოპენია) აადვილებს ინფექციების მიღებას, როგორიცაა პნევმონია. მათგან აღდგენასაც შეიძლება მეტი დრო დასჭირდეს.
- თრომბოციტების ძალიან მცირე რაოდენობა (თრომბოციტოპენია) ართულებს ჭრილობების შეხორცებას. მცირე ჭრილობებსაც კი შეიძლება ძალიან ბევრი სისხლდენა.
მულტი მიელომა შეიძლება გამოიწვიოს სისხლში კალციუმის ჭარბი რაოდენობა. ამან შეიძლება მუცლის ტკივილი მოგაწოდოთ და:
- მწყურვალი
- ბევრი შარდვა
- დეჰიდრატირებული
- შეკრულობა
- არ მინდა ჭამა
- სუსტი
- მძინარე
- დაბნეული
- გადადით კომაში (თუ თქვენი პრობლემა მძიმეა)
თირკმელები: მრავლობითი მიელომა და კალციუმის მაღალმა დონემ შეიძლება დააზიანოს თქვენი თირკმელები და გაუადვილოს მათ სისხლის ფილტრაცია. შესაძლოა თქვენმა სხეულმა ვერ შეძლოს ზედმეტი მარილის, სითხისა და ნარჩენების მოშორება. ამან შეიძლება გახადოთ:
- სუსტი
- ქოშინი
- ქავილი
- გაქვთ შეშუპება ფეხებში
დიაგნოზი
გაფანტული მიელომის დიაგნოსტიკისთვის, თქვენი ექიმი გააკეთებს ტესტების კომბინაციას.
სისხლის ანალიზი
- სისხლის სრული ანალიზი
- ქიმიის პროფილი
- ბეტა2 მიკროგლობულინი
- ანტისხეულების/იმუნოგლობულინის დონეები და ტიპები
- შრატის ცილის ელექტროფორეზი
- იმუნოფიქსაციის ელექტროფორეზი
- შრატის გარეშე მსუბუქი ჯაჭვის ანალიზი
შარდის ტესტები
- შარდის ანალიზი
- შარდის ცილის დონე
- შარდის ცილის ელექტროფორეზი
ძვლისა და ძვლის ტვინის ტესტები
- გამოსახულებების კვლევები
- ძვლის ტვინის ბიოფსია ან ასპირაცია
- კარიოტიპირება და ფლუორესცენცია in situ ჰიბრიდიზაცია (FISH)
მრავლობითი მიელომის სტადიები
როდესაც თქვენი ექიმი მრავლობითი მიელომის დიაგნოზს დაადგენს, ის შეეცდება წარმოდგენა მოგცეთ იმის შესახებ, თუ რამდენად გაიზარდა ან გავრცელდა კიბო თქვენს ორგანიზმში. ამას ჰქვია თქვენი დაავადების სტადია.
ექიმებს შეუძლიათ თქვან, თუ რა სტადიაზეა მრავლობითი მიელომა, თქვენი ძვლების რენტგენის დათვალიერებით და სისხლის, შარდვის და ძვლის ტვინის ტესტირებით.
თქვენი ეტაპი შეიძლება იყოს:
მდნარი მიელომა: ეს დაავადება ძალიან ადრეა, როდესაც არ არის სიმპტომები ან პრობლემები. სისხლი და თირკმელები ნორმალურია და ძვლის დაზიანება არ არის. ადამიანებს, რომლებსაც აქვთ მდნარი მიელომა, ხშირად არ სჭირდებათ მკურნალობა დაუყოვნებლივ.
სტადია I: სხეულში არ არის ამდენი მიელომის უჯრედი. ექიმები რენტგენის სხივებზე ვერ ხედავენ ძვლის დაზიანებას, ან კიბომ დააზიანა ძვლის მხოლოდ ერთი უბანი. სისხლში კალციუმის რაოდენობა ნორმალურია. სხვა სისხლის ტესტები შეიძლება იყოს მხოლოდ ოდნავ უბალანსო.
სტადია II: ეს არის შუა გზა I და III სტადიას შორის. სხეულში უფრო მეტი მიელომის უჯრედია, ვიდრე I სტადიაზე.
სტადია III: მიელომის მრავალი უჯრედია და კიბომ გაანადგურა ძვლის სამი ან მეტი უბანი. სისხლში კალციუმი მაღალია და სისხლის სხვა ტესტები არანორმალურია.
მკურნალობა
მრავლობითი მიელომის მკურნალობა მოიცავს:
იმუნომოდულაციური პრეპარატები: ეს პრეპარატები არის მრავლობითი მიელომის მკურნალობის კურსები. ისინი მუშაობენ თქვენს იმუნურ სისტემაზე. ზოგი ააქტიურებს გარკვეულ იმუნურ უჯრედებს, ზოგი კი აჩერებს სიგნალებს, რომლებიც ეუბნებიან კიბოს უჯრედების ზრდას და კლავს მიელომას უჯრედებს.
პროტეაზომის ინჰიბიტორები: პროტეაზომები არის ცილოვანი კომპლექსები, რომლებიც ეხმარება უჯრედებს - მათ შორის კიბოს უჯრედებს - გაათავისუფლონ ძველი ცილები, რათა მათი ჩანაცვლება უფრო ახალი ვერსიებით მოხდეს. პროტეაზომის ინჰიბიტორები ხელს უშლიან კიბოს უჯრედებს ამის გაკეთებაში. როგორც ძველი ცილები გროვდება, კიბოს უჯრედები იღუპება.
სტეროიდები: ეს პრეპარატები გამოიყენება დაავადების ყველა სტადიაზე. მაღალ დოზებს შეუძლია მრავლობითი მიელომის უჯრედების მოკვლა. ისინი ასევე გამოიყენება ისეთი სიმპტომების შესამსუბუქებლად, როგორიცაა ტკივილი და წნევა, სისხლის თეთრი უჯრედების შეჩერების გზით დაზიანებულ ადგილებში. და მათ შეუძლიათ დაეხმარონ ქიმიოთერაპიის გვერდით ეფექტებს, როგორიცაა გულისრევა და ღებინება.
იმუნოთერაპია: ეს იყენებს თქვენს იმუნურ სისტემას კიბოს უჯრედებთან საბრძოლველად. ქიმერული ანტიგენური რეცეპტორების (CAR) T-უჯრედოვანი თერაპია მოიცავს თქვენი იმუნური T უჯრედების ვერსიებს, რომლებსაც შეეცვალათ გენები კიბოს უჯრედებთან დასამაგრებლად.
HDAC ინჰიბიტორები: ეს პრეპარატები აჩერებენ მრავლობითი მიელომის უჯრედებს ჰისტონის დეაცეტილაზას (HDAC) პროტეინის ჭარბი რაოდენობით გამომუშავებისგან, რომელიც ეხმარება ავთვისებიანი უჯრედების სწრაფად ზრდას და დაყოფას.
მონოკლონური ანტისხეულები: ეს იმუნოთერაპიის პრეპარატები ეხმარება თქვენს იმუნურ სისტემას კიბოს წინააღმდეგ ბრძოლაში. მათ შემოაქვს ანტისხეულები თქვენს სხეულში, რათა მიმართოს სპეციფიკურ ცილებს მრავლობითი მიელომის უჯრედებზე.
ქიმიოთერაპია: ეს პრეპარატები მკურნალობენ კიბოს უჯრედებს, რომლებიც გაყოფის პროცესში არიან. ისინი ასევე კლავენ ჯანსაღ უჯრედებს მათ გარშემო, რაც იწვევს უსიამოვნო გვერდით მოვლენებს.
ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა: არსებობს ღეროვანი უჯრედების გადანერგვის ორი ტიპი მრავლობითი მიელომისთვის:
- ავტოლოგიური ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა, რომელიც იყენებს თქვენს ღეროვან უჯრედებს
- ალოგენური ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაცია, რომელიც იყენებს დონორის უჯრედებს. ეს უკანასკნელი ნაკლებად გავრცელებულია უარყოფის რისკის გამო.
თქვენ ჩვეულებრივ იღებთ ტრანსპლანტაციას ქიმიოთერაპიასთან ერთად.
რადიაცია: ეს მკურნალობა იყენებს მაღალი ენერგიის ნაწილაკებს, ანუ სხივებს, რათა დააზიანოს კიბოს უჯრედები და თავიდან აიცილოს მათი ზრდა. თქვენ მას იღებთ აპარატიდან, რომელიც აგზავნის მაღალი ენერგიის სხივებს თქვენს სხეულში.
დამატებითი მოვლა: ეს მკურნალობა გვეხმარება მედიკამენტების გვერდითი ეფექტების და მრავლობითი მიელომის გართულებების მართვაში.
დამხმარე ზრუნვა: ამ მკურნალობას შეუძლია გააადვილოს სიცოცხლე მრავლობითი მიელომით. მათ შორისაა ფიზიოთერაპია, კვების კონსულტაცია, მასაჟი, ვარჯიში და სხვა.
ჰოსპისის მოვლა: როცა თქვენი მდგომარეობა აღარ პასუხობს მედიკამენტებს, ეს ვარიანტი მოგცემთ ტკივილს და სიმპტომების მართვას, რაც შეიძლება კომფორტულად შეგენარჩუნოთ.
გირჩევთ:
მრავალჯერადი მიელომა: მეცნიერება უთანასწორობის მიღმა
ყოველწლიურად მეცნიერები სწავლობენ მეტს მრავლობითი მიელომის შესახებ, სისხლის კიბოს ტიპი, რომელიც იწყება თქვენს ძვლებში. ისინი მუშაობენ იმის გარკვევაზე, თუ რა იწვევს ამ კიბოს და რატომ აქვს ზოგიერთ ჯგუფს მისი მიღების უფრო მაღალი შანსი. მათმა აღმოჩენებმა განაპირობა ახალი მკურნალობა და შეიძლება დაეხმაროს ერთ დღეს განკურნების პოვნაში.
მრავალჯერადი მიელომა იწვევს & რისკის ფაქტორები: ასაკი, სქესი, რასა და სხვა
რა იწვევს მრავლობით მიელომას? არავინ იცის ზუსტად, მაგრამ ზოგიერთმა ფაქტორმა შეიძლება გაზარდოს თქვენი სისხლის კიბოს მიღების შანსები. მრავლობითი მიელომის შესაძლო მიზეზები დნმ ეუბნება ჩვენს უჯრედებს რა უნდა გააკეთონ. მკვლევარები თვლიან, რომ ცვლილებები დნმ-ში (ექიმები მათ მუტაციას უწოდებენ) პლაზმის უჯრედებს კიბოსკენ აქცევს.
მრავალჯერადი მიელომა შავკანიან და ესპანურ თემებში
ექიმებმა და მეცნიერებმა დიდი გარღვევა მიიღეს მრავლობითი მიელომის მკურნალობაში. ისინი დაეხმარნენ ამ დაავადების მქონე ადამიანებს, შეენარჩუნებინათ იგი და ეცხოვრათ უფრო დიდხანს, ჯანმრთელად. მიუხედავად ამისა, მდგომარეობა მაინც არათანაბრად მოქმედებს ზოგიერთ ჯგუფზე.
მრავალჯერადი მიელომა და კორონავირუსი: კავშირი სისხლის კიბოსა და COVID-19-ს შორის
ადამიანებს შორის, რომლებიც ყველაზე დიდ ზიანს აყენებენ COVID-19-ით, ახალი კოროვირუსით გამოწვეული ავადმყოფობით, არიან ადამიანები, რომლებსაც აქვთ ისეთი სამედიცინო მდგომარეობა, როგორიცაა გულის დაავადება, ფილტვების ან თირკმელების დაავადება, დიაბეტი და კიბო.
მრავალჯერადი მიელომა და თქვენი ურთიერთობები
რამაე ჰამრინმა, 50 წლის, ისწავლა მოულოდნელობის მოლოდინი მის პირად ურთიერთობებში მას შემდეგ, რაც 2018 წელს მრავლობითი მიელომის დიაგნოზი დაუსვეს. ჩრდილოეთ მინესოტას მკვიდრი ამბობს, რომ მისი საუკეთესო მეგობარი დაშორდა თავს, როგორც ჩანს, ვერ უმკლავდება ჰამრინის კიბოს დიაგნოზს და ძლიერ ეჭვობს თანამედროვე მედიცინაში.
